ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับห้องสมุดความหมายของห้องสมุด
คำว่า “ห้องสมุด” หรือภาษาอังกฤษใช้คำว่า “Library” ปัจจุบันมีคำเรียกอื่น ๆ แทนคำว่า ห้องสมุด เช่น ศูนย์วัสดุการศึกษา ศูนย์การเรียนรู้ สถาบันวิทยาบริการ เป็นต้น
ห้องสมุดเป็นแหล่งรวบรวมเอกสาร สิ่งพิมพ์หลายประเภทเป็นข่าวสารข้อมูล มีการจัดซื้อ และจัดหาเพื่อให้นักเรียนได้ศึกษาค้นคว้า มีการจัดเก็บอย่างเป็นระบบ มีบรรณารักษ์และเจ้าหน้าที่ให้บริการโดยพิจารณาประโยชน์ของผู้ใช้บริการเป็นสำคัญ
ความสำคัญของห้องสมุด
ห้องสมุดมีบทบาทสำคัญต่อการศึกษาทั้งในระบบโรงเรียนและนอกระบบ ในขณะที่ศึกษาอยู่ในโรงเรียนได้มีการจัดห้องสมุดให้นักเรียนได้ศึกษาค้นคว้า เพื่อสร้างนิสัยรักการศึกษาค้นคว้า รู้จักหาความรู้ พัฒนาตนเองเพื่อนำไปใช้ในชีวิตประจำวันห้องสมุด จึงมีความสำคัญดังนี้
๑. เป็นแหล่งรวบรวมความรู้ไว้ให้บริการแก่ผู้ใช้ห้องสมุด
๒. เป็นสถานที่ที่ทุกคนได้เลือกศึกษาหาความรู้อย่างอิสระด้วยตนเอง
๓. เป็นสถานที่ให้บริการข่าวสารที่ทันเหตุการณ์อยู่เสมอ
๔. ช่วยปลูกฝังนิสัยรักการอ่าน รักการค้นคว้า
๕. ช่วยให้บุคคลรู้จักใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์
๖. ช่วยให้บุคคลตระหนักถึงการใช้ห้องสมุดได้อย่างถูกต้อง
วัตถุประสงค์ของห้องสมุด
ห้องสมุดเป็นแห่งรวมวิทยาการต่าง ๆ ทุกคนที่เข้าใช้ห้องสมุด สามารถเลือกอ่านหนังสือได้ตามความต้องการ และความสนใจของแต่ละบุคคล ห้องสมุดช่วยให้ผู้ใช้มีนิสัยรักการอ่าน รักการศึกษาค้นคว้าและหาความรู้ด้วยตนเอง ดังนั้นสถาบันการศึกษาหรือหน่วยงานต่าง ๆ จึงตั้งห้องสมุดขึ้นด้วยวัตถุประสงค์ ดังนี้ คือ
๑. เพื่อการศึกษา (Education) ห้องสมุดจัดหาและรวบรวมเอกสาร สิ่งพิมพ์ที่เป็นข่าวสารข้อมูล เพื่อสนองตอบความต้องการศึกษาค้นคว้าของผู้ใช้ห้องสมุด เป็นการส่งเสริมและสนับสนุนเป้าหมายของการศึกษาให้บรรลุวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ผู้ที่สำเร็จการศึกษาแล้วหรือผู้ที่มิได้ศึกษาขั้นสูงอาจใช้ห้องสมุดศึกษาต่อไปได้ตลอดชีพ
๒. เพื่อให้ความรู้และข่าวสาร (Information) ห้องสมุดจัดเก็บเอกสารสิ่งพิมพ์ที่เป็นข่าวสารข้อมูล ประเภทหนังสือ หนังสือพิมพ์ วารสาร ทุกสาขาวิชาไว้บริการเพื่อให้ผู้ใช้ได้ ติดตามข่าวสารความเคลื่อนไหว ของเหตุการณ์ปัจจุบันและความก้าวหน้าทางวิชาการ เป็นการสนองความต้องการศึกษาค้นคว้าอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
๓. เพื่อการค้นคว้าวิจัย (Research) ห้องสมุดเป็นสถานที่จัดเก็บเอกสารสิ่งพิมพ์ที่เป็นข้อมูลข่าวสาร ข้อมูลประเภทสถิติ รายงานการวิจัย และหนังสืออ้างอิง เพื่ออำนวยความสะดวกต่อการค้นคว้าวิจัยของนักวิจัยในสาขาวิชาต่าง ๆ เป็นการเสริมสร้างความงอกงามทางด้านวิชาการต่อไปในอนาคต
๔. เพื่อความจรรโลงใจ (Inspiration) เอกสารสิ่งพิมพ์ที่เป็นข่าวสารข้อมูลในห้องสมุดนอกจากจะให้ความรู้ทางวิชาการแล้วยังมีบางประเภทที่ทำให้ผู้อ่านเกิดความสุขทางใจ ความซาบซึ้งประทับใจในเรื่องราวที่อ่าน เช่น เรื่องชีวประวัติของบุคคลสำคัญที่ทำประโยชน์ต่อสังคมและประเทศชาติ
๕. เพื่อนันทนาการ หรือการพักผ่อนหย่อนใจ (Recreation) การอ่านหนังสือเป็นการพักผ่อนหย่อนใจที่ดีที่สุด ให้ความเพลิดเพลินและพึงพอใจ ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ เอกสาร สิ่งพิมพ์ที่เป็นข่าวสารข้อมูลในห้องสมุดนอกจากจะมีเนื้อหาทางด้านวิชาการแล้ว ยังมีหนังสือประเภทนวนิยาย เรื่องสั้น นิตยสาร เพื่อให้ผู้อ่านได้รับความสนุกสนานเพลิดเพลินผ่อนคลายความตึงเครียด
ประเภทของห้องสมุด
ห้องสมุดเป็นแหล่งข้อมูลข่าวสาร แบ่งตามลักษณะการให้บริการได้เป็น ๕ ประเภท คือ
๑. ห้องสมุดโรงเรียน ทำหน้าที่จัดหาหนังสือและเอกสารสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ทุกสาขาวิชาตามความสามารถของนักเรียนในโรงเรียน และให้คลุมเนื้อหาที่มีอยู่ในหลักสูตร นำมาจัดให้เป็นระบบเพื่อสะดวกแก่การใช้ และสร้างเสริมให้นักเรียนเกิดนิสัยรักการอ่านอันนำไปสู่การใช้ห้องสมุดประเภทอื่น ๆ
๒. ห้องสมุดมหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัย มุ่งส่งเสริมสถาบันอุดมศึกษาของตนให้ดำเนินการสอน การวิจัย บริการทางวิชาการ ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมไปสู่จุดหมายปลายทางที่วางไว้ วัสดุห้องสมุดตลอดจนบริการต่าง ๆ ที่ให้แก่อาจารย์ นิสิต นักศึกษา และเจ้าหน้าที่อื่น ๆ ในสถาบัน อุดมศึกษาเหล่านั้น
๓. หอสมุดแห่งชาติ หอสมุดแห่งชาติจะมีทุกประเทศ แต่จะแตกต่างกันในเรื่องขนาดและขอบเขตของสารนิเทศในห้องสมุด ทำหน้าที่รวบรวมและรักษาวรรณกรรมต่าง ๆ ของชาติเป็นเบื้องต้น ส่วนหน้าที่อื่น ๆ อาจแตกต่างกันออกไปตามคุณภาพของแต่ละชาติ บางแห่งอาจรวบรวมเอกสารและสารนิเทศต่าง ๆ ของชาติอื่น ๆ ในโลก กล่าวได้ว่า หอสมุดแห่งชาติของชาติใด ๆ ก็ตามจะมีนโยบายที่จะบริการเอกสารและสารนิเทศต่าง ๆ แก่บุคคลทั้งในชาติและนักวิจัยตลอดจนผู้เชี่ยวชาญของชาติอื่น ๆ ด้วย
๔. ห้องสมุดประชาชน ห้องสมุดประชาชนที่ดีจะให้โอกาสและสนับสนุนให้ผู้ใช้ห้องสมุดทุกเพศทุกวัยได้ศึกษาหาความรู้ด้วยตนเองอย่างสม่ำเสมอ เพื่อเป็นพลเมืองดีของชาติ สามารถยกระดับการดำรงชีวิตประจำวันให้ดีขึ้น และใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ในการส่งเสริมความผาสุกส่วนตัว ตลอดจนความเป็นอยู่ที่ของสังคม ประเทศไทยจัดห้องสมุดประชาชนเพื่อให้บริการทั้งระดับอำเภอและจังหวัด นอกจากนี้ยังมีห้องสมุดเคลื่อนที่ทั้งทางบกและทางน้ำมาบริการประชาชน มีตารางให้บริการตามวัน
เวลาและสถานที่ที่แน่นอน ห้องสมุดประชาชนจะได้รับเงินช่วยเหลือจากรัฐบาล สำนักงานเขตหรือเทศบาล และความช่วยเหลือจากภาคเอกชน
๕. ห้องสมุดเฉพาะ ห้องสมุดของหน่วยงานราชการ บริษัท สมาคม องค์การระหว่างประเทศ ผู้ใช้ห้องสมุดเหล่านี้เป็นคนเฉพาะกลุ่ม หนังสือและสารนิเทศต่าง ๆ ของห้องสมุดจำกัดวงแคบเฉพาะวิชาของหน่วยงานที่สังกัดหรืออาจเน้นหนักในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่ง เช่น แพทย์ นักกฎหมาย เป็นต้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น